Os odonatos (Odonata, d'o griego οδοντός odontos, "dient") son un orden de insectos con unas 6000 especies actuals, que incluye formas tant conoixitas como os rodiabalsas. Os adultos amuestran un aspecto muit caracteristico, con una cabeza mas ampla que a resta d'o cuerpo, un abdomen largo y delgau y quatro alas membranosas transparents. Viven asociaus a ambients aquaticos, que son necesarios para o desembolique d'as suyas nimfas; no tienen fase de pupa y por tanto o suyo metamorfosis ye simple (hemimetabolía).
Os odonatos, de conchunta con os efemeropteros, formaban l'antigo grupo d'os paleopteros, caracterizaus por no poder plegar as alas sobre l'abdomen; seguntes a sistematica cladística, os grupos parafiléticos no son acceptables, por o que tienden a abandonar-se.
Os odonatos poseyen una ampla con dos grans uellos composaus que pueden ocupar quasi toda a cabeza y dos antenas muit curtas. As piezas bucals, bien desembolicadas, son de tipo mastegador, con unas grans variellas.
O tórax ye gran y globoso, con o mesotórax y o metatórax soldaus entre ell (sintórax); as patas son robustas y poseyen numerosas espinas, y las usan pa cazar insectos a vuelo, formando con ellas una especie de cesta; as alas son membranosas, largas y estreitas, con una nerviación complexa y reticulada, y una taca característica amán d'o ápice (pterostigma).
Tanto os adultos como as nimfas son predadors; os adultos capturan atros insectos a o vuelo y as nimfas s'alimentan d'invertebraus y de chicotz vertebraus aquaticos (cullaretas, chicotz peixes). Os odonatos viven entre un y seis meses.[1] A suya reproducción ye exclusivament sexual; o apareamiento tiene puesto con freqüencia en pleno vuelo; dimpués, a fembra encieta a mesa d'os uegos en l'augua; o desembolique postembrionario pasa por una fase de neanida seguida d'una fase de nimfa que sufre numerosas mudas antes d'aconseguir o estau adulto. A nimfa abandona l'augua para realizar a suya metamorfosi; con freqüencia puya a os tallos de plantas, penyas, depositos d'augua, an remaneixen immobils dica que emerge o adulto.
Ye freqüent que os machos esfiendan un territorio d'a on que fan fuera a qualsiquier intruso; qualques fembras tamién fan fuera a atras fembras d'o suyo territorio. Os masclos realizan una aturada nupcial, con un vuelo ondulant, puyando y baixando, para atrayer a la fembra y, posteriorment, totz realizan un vuelo nupcial.
Os odonatos s'han subdividido tradicionalment en dos subórdens:
Os odonatos (Odonata, d'o griego οδοντός odontos, "dient") son un orden de insectos con unas 6000 especies actuals, que incluye formas tant conoixitas como os rodiabalsas. Os adultos amuestran un aspecto muit caracteristico, con una cabeza mas ampla que a resta d'o cuerpo, un abdomen largo y delgau y quatro alas membranosas transparents. Viven asociaus a ambients aquaticos, que son necesarios para o desembolique d'as suyas nimfas; no tienen fase de pupa y por tanto o suyo metamorfosis ye simple (hemimetabolía).
Os odonatos, de conchunta con os efemeropteros, formaban l'antigo grupo d'os paleopteros, caracterizaus por no poder plegar as alas sobre l'abdomen; seguntes a sistematica cladística, os grupos parafiléticos no son acceptables, por o que tienden a abandonar-se.