El inchi, sacha inchi, sacha maní, maní del Inca[1] o maní xíbaru, ye una planta semileñosa y perenne, de la familia de les euforbiacees.
El Plukenetia volubilis ye una planta hermafrodita, de crecedera cambiadiza, abondoses fueyes y cañes, tien un altor de 2 m; fueyes alternes y acorazonaes; flores pequeñes, ablancazaes, en recímanu; fructificación capsular de 3 a 5 cm de diámetru, dehiscentes (4 - 5 - 7 cápsules); frutu de color verde, marrón corito al maurecer; granes de color marrón escuru, con vultables nervaduras ovales de 1,5 x 2 cm de diámetru, rique tutor que tien de tener altor de 2 m.
A los 3 meses del tresplante apaecen les flores masculines, depués les femenines. Nun periodu de 7 a 19 díes, les flores masculín y femenín completen la so diferenciación. Los frutos completen el so desenvolvimientu a 4 meses del floriamientu, depués empecipien el maduror (de color verde), finalmente tórnense a marrón negro o cobrizu.
El procesu de maduración ye de 15 a 20 díes. La collecha empecipiar a los 8 meses dempués de la llantadera o tresplante. La producción ye continua, realizándose la collecha cada 15 díes. Conteníu d'aceite ente 49 - 53 % (Aceites omega 3, 6 y 9) y proteínes 33 %.
Algama un altor de 2 m y los sos fueyes son alternes, acorazonaes, con cantos dentaos, apuntiaes, de 10 a 12 cm de llargu y 8 a 10 cm d'anchu, con peciolos de 2-6 cm de llargu. Les flores masculines son pequeñes, ablancazaes y dispuestes en recímanos. Na base del recímanu y lateralmente, atópense una a dos flores femenines.
Los frutos son cápsules de 3 a 5 cm de diámetru con 4 a 7 puntes, son de color verde y al maurecer marrón corito. Usualmente tán formaos por cuatro lóbulos, pero dalgunos presenten cinco y hasta siete. Dientro los de lóbulu atopen les granes, ovales, de color marrón-escuru, de 1,5 a 2 cm de diámetru y de 45 a 100 g de pesu. Al abrir tán los cotiledones a manera d'almendres y cubiertos d'una película ablancazada.
Ye orixinaria de l'Amazonia peruana, cultivada polos indíxenes por sieglos, afacer en climes templaos o medios hasta los 1.700 msnm siempres y cuando haya disponibilidá permanente d'agua y bon drenaxe. Crez meyor nos suelos acedos, francos y aluviales planos, cerca de los ríos.
La primer mención científica del Plukenetia volubilis foi fecha en 1980 por cuenta de los analises de conteníu graso y proteicu realizaos pola Universidá de Cornell n'USA, los que demostraron que les granes del sacha inchi tienen altu conteníu de proteínes (33%) y aceite (49%).
Pola so naturaleza, pola teunoloxía utilizada aplicada pa los cultivos ecolóxicos y el so procesu industrial d'estracción, ye un aceite d'alta calidá pa l'alimentación y la salú. Ye'l meyor aceite pa consumu humanu domésticu, industrial, cosméticu y melecinal; superando a tolos aceites utilizaos anguaño, como los aceites d'oliva, xirasol, soya, maíz, palma, maní, etc. Tien munchos usos, como: reductor del colesterol, aceite de mesa, de cocina, na industria alimentaría p'arriquecer con Omega 3 los alimentos producíos industrialmente, na producción de cosméticos, nutracéuticos y en medicina.
El consumu de Plukenetia volubilis o inchi non solo ye n'aceite, sinón tamién en cápsules, consumíu como un suplementu nutricional o tratamientu melecinal.
Nel Perú, Agroindustrias Amazóniques escoyó variedaes hasta con 54% d'aceite; la proteína presenta un importante conteníu d'aminoácidos esenciales y non esenciales; ye ricu en vitamines A y Y, en cantidaes abondes pa la salú humana. Contién 562 caloríes y el so índiz de Yodu ye altu: 192.
Sacha Inchi: vien y remóntase dende cultures milenaries, que foi esmeradamente curiáu y cultiváu poles comunidaes de l'Amazonía peruana. Los principales beneficios y componentes de la Sacha Inchi son : proteínes, aminoácidos, ácidos grasos esenciales (omegues 3, 6, y 9) y vitamina E (tocoferoles y tocotrienoles en comparanza con otres granes como'l maní, palma, maíz, soya, xirasol). Investigaciones refundien que'l consumu d'aceites omegues y vitamina E son de gran ayuda tantu terapéuticamente como pal control de radicales llibres, yá que son estos los que producen una serie de patoloxíes y enfermedaes nel organismu. D'esta planta estrayi aceite extra virxe que tien gran cantidá d'ácidos grasos poliinsaturaos mayores a 83 %
Ayuda cola presión arterial nel corazón y fortificalo al empar..
Amenorga los índices de colesterol nel sangre que ye perxudicial pal organismu. Ye un alimentu de gran beneficiu pa les madres en xestación incentivando'l desenvolvimientu cerebral del fetu. [ensin referencies]
Entaína les funciones cerebrales amestaes a la memoria, intelixencia y razonamientu.[ensin referencies]
Ayuda al equilibriu y bon metabolismu, y tresporta nutrientes pola riega sanguineu. [ensin referencies]
Ye un antiosidante natural de por sí.[ensin referencies]
Créese que, tomar una cuyarada d'esti aceite ye benéficu p'amenorgar el colesterol (triglicéridos); acostuma tomáselo n'ayunes.
Ye un escelente condimento pa comíes.
Tien un usu frecuente na producción de cosméticos de guapura.
Tien gran potencial nel arriquecimientu nos alimentos.
L'aceite de grana de sacha inchi producir con granes escoyíes y llógrase por aciu la téunica de prensáu en fríu (ensin l'usu de expulsores).
Carauterístiques calidable del aceite de Plukenetia volubilis:
llixeramente a fríjol y carauterísticu de la variedá :Sabor: llixeramente a fríjol y carauterísticu de la variedá :Índiz d'acidez: 0,22
Plukenetia volubilis describióse por Carlos Linneo y espublizóse en Species Plantarum 2: 1192. 1753.[2]
.
Esta páxina forma parte del wikiproyeutu Botánica, un esfuerciu collaborativu col fin d'ameyorar y organizar tolos conteníos rellacionaos con esti tema. Visita la páxina d'alderique del proyeutu pa collaborar y facer entrugues o suxerencies. El inchi, sacha inchi, sacha maní, maní del Inca o maní xíbaru, ye una planta semileñosa y perenne, de la familia de les euforbiacees.
_Euphorbiaceae_Peru.png)
