Brown Hare, European Hare

Spårdaedje del biesse, e rodje coleur : mwaisse dominne; e rôze coleur : amoennaedje pås djins

Li live d' Urope, c' est on live ki vike e l' Urope ey e l' Afrike bijhrece, Moyén Levant et Mîtrinne Azeye. Mins end a pont e l' Irlande.

Il a stî emoenné pås djins e l' Ostraleye, Amerike nonnrece, evnd.

Li live do Cap est rwaitî, dispu 1965, come li minme indje ki li live d' Urope.^[1]

No d' l' indje e sincieus latén : Lepus europaeus

Famile : Robtidîs

Discrijhaedje

Il a on blanc cou.

Il a des grandès longowès orayes, did la li lomaedje "orayes-di-live" a bråmint des plantes.

Les pates di drî sont bråmint pus longues ki les cenes di dvant.

• ki magne

• ki court

• a l' awaite, el Hôte Årdene

• ses petales

• levrot dins on djîsse inte les pires

• ascwati dins s' coûtchete, al nive

Mopliyaedje

Tcholeurs

Cwand les måyes ricwerèt les frumeles, on dit k' i sont-st al tchôde u å bokinaedje.

A-st arivé, dins les trimblenes, k' on robtê porshuvaxhe on ptit tchén, contant k' c' esteut ene frumele.

Poirtêye

Li poirtêye deure 42 djoûs.

Sorraplinnixhaedje : li bokin pout potchî ene håze plinne sacwants djoûs divant k' ele ni djonnlêye. Adon, ele pôrè resse plinne on deujhinme côp après l' djonnlaedje, sins raler avou l' måye.^[2]

Vicaedje

Li live vike pus voltî dins les plins la k' i gn a des coûteures.

Li coûtche do live d' Urope est del longueur d' on solé d' 44.

Ses innmis magneus d' lives, c' est les bråmint les rnåds. El Walonreye, cwand on-z aveut vlou dzindjner les rnåds di cåze do må d' araedje, gn aveut yeu des lives a hotche.

Cwand end a bråmint, on les towe cobén al nute tot rôlant dsu avou ene oto.

Et les tchesseus, come di djusse. Did la li spot "la k' i gn a des lives, i gn a des tchesseus".

Tchesse

I dmeure ascwati disk' å dierin moumint, et steper evoye … come on live (a grande felesse). Li live pout fé do 70 a l' eure, pus rade k' on tchvå ki galope. A tot moumint, i biyairdêye d' on plin côp, et leye ses shuvant aler tot droet.

On l' pout tchessî :

• a l' afut, tot les leyant aprotchî. Li meyeu moumint, c' est cwand i sont-st al tchôde.
• al bricole : li bricole si doet mete troes doets ådzeu d' tere, e-n on pazea.
• avou des tchéns levrîs. Fåt k' ça soeye après l' awousse et k' i gn åye pont d' bouxhons ni d' hôtès waides.

Aclevaedje

Li live n' est nén aclevåve. Si i nd apice onk, et l' mete dins ene cadje ås robetes, i va aveur l' air di s' etraityî sacwants djoûs, pu on bea côp, on l' ritrouvrè crevé.

Maladeye des lives d' Urope

• tularemeye
• stafilomicôze
• pasteurelôze
• fåsse tuberculôze
• coccidiôze
• tocsoplasmôze
• viers solitaires (Cittotaenia pectinata, Cittotaenia ctenoides, Andrya spp.)
• kisse idatike
• ronds viers
• brontchite viermineuse^[3]

Hårdêye difoûtrinne

• Responda d' on bracnî ås lives

Sourdants

1. ↑ Dieter Burckhardt & Paul Barruel Mammifères d' Europe, Ed. Artis, Brusele, 1971.
2. ↑ Heini Heidiger, do djårdén zolodjike di Zurich.
3. ↑ R. Wetzel & W. Rieck, Krankheiten des Wildes, Paul Parey, Berlin, 1962