Perciformes

Multimedia w Wikimedia Commons

Okoniokształtne^[2] (Perciformes) – najliczniejszy rząd ryb promieniopłetwych obejmujący co najmniej 150, a według niektórych źródeł nawet 180 rodzin. Gatunki zaliczane do okoniokształtnych są bardzo zróżnicowane pod względem budowy ciała, zajmowanego siedliska i prowadzonego trybu życia. Występują niemal we wszystkich zbiornikach wodnych na Ziemi. Większość stanowią gatunki morskie. Są najmłodszą filogenetycznie grupą ryb.

Cechy charakterystyczne

• łuski ktenoidalne
• promienie płetw w części lub całkowicie twarde
• płetwy piersiowe osadzone wysoko na bokach ciała
• płetwy brzuszne przesunięte do przodu
• pas barkowy i miednicowy połączone więzadłem
• pęcherz pławny zamknięty
• brak aparatu Webera

Systematyka

Poniższa tabela przedstawia porównanie nowych trendów w klasyfikacji systematycznej z klasyfikacją dotychczasową.

Podział okoniokształtnych na podrzędy: Aktualnie proponowana klasyfikacja Dotychczasowa klasyfikacja

• Acanthuroidei – pokolcowce
• Anabantoidei – błędnikowce
• Blennioidei – ślizgowce
• Callionymoidei – lirowce
• Caproidei – kaproszowce
• Channoidei – żmijogłowce
• Elassomatoidei
• Gobiesocoidei – grotnikowce
• Gobioidei – babkowce
• Icosteoidei
• Kurtoidei
• Labroidei – wargaczowce
• Notothenioidei – nototeniowce
• Percoidei – okoniowce
• Scombroidei – makrelowce
• Scombrolabracoidei
• Stromateoidei – żuwakowce
• Trachinoidei – ostroszowce
• Zoarcoidei – węgorzycowce

• Acanthuroidei – pokolcowce
• Ammodytoidei – dobijakowce
• Anabantoidei – błędnikowce
• Blennioidei – ślizgowce
• Callionymoidei – lirowce
• Channoidei – żmijogłowce
• Gobioidei – babkowce
• Icosteoidei
• Kurtoidei
• Labroidei – wargaczowce
• Luciocephaloidei – szczupakogłowcowce
• Mugiloidei – cefalowce
• Notothenioidei – nototeniowce
• Percoidei – okoniowce
• Polynemoidei – wiciakowce
• Schindlerioidei
• Scombroidei – makrelowce
• Sphyraenoidei – barrakudowce
• Stromateoidei – żuwakowce
• Trachinoidei – ostroszowce
• Zoarcoidei – węgorzycowce

Acanthuroidei

Podrząd: Acanthuroidei – pokolcowce obejmuje 6 rodzin: według polskich nazw zwyczajowych według nazw systematycznych

• argusowate – Scatophagidae
• dianowate^[3] – Luvaridae
• idolkowate – Zanclidae
• pokolcowate – Acanthuridae
• syganowate – Siganidae
• szpadelkowate – Ephippidae

• Acanthuridae – pokolcowate
• Ephippidae – szpadelkowate
• Luvaridae – dianowate
• Scatophagidae – argusowate
• Siganidae – syganowate
• Zanclidae – idolkowate

Anabantoidei

Podrząd: Anabantoidei – błędnikowce obejmuje 3 rodziny: według polskich nazw zwyczajowych według nazw systematycznych

• błędnikowate – Anabantidae
• całuskowate – Helostomatidae
• guramiowate – Osphronemidae

• Anabantidae – błędnikowate
• Helostomatidae – całuskowate
• Osphronemidae – guramiowate

Blennioidei

Podrząd: Blennioidei – ślizgowce obejmuje 7 rodzin: według polskich nazw zwyczajowych według nazw systematycznych

• klinkowate – Clinidae
• ślizgowate – Blenniidae
• (brak nazwy) – Chaenopsidae
• (brak nazwy) – Dactyloscopidae
• (brak nazwy) – Labrisomidae
• (brak nazwy) – Tripterygiidae

• Blenniidae – ślizgowate
• Chaenopsidae
• Clinidae – klinkowate
• Dactyloscopidae
• Labrisomidae
• Tripterygiidae

Callionymoidei

Podrząd: Callionymoidei – lirowce obejmuje 2 rodziny: według polskich nazw zwyczajowych według nazw systematycznych

• drakonetowate – Draconettidae
• lirowate – Callionymidae

• Callionymidae – lirowate
• Draconettidae – drakonetowate

Caproidei

Podrząd: Caproidei – kaproszowce obejmuje 1 rodzinę:

• Caproidae – kaproszowate

Channoidei

Podrząd: Channoidei – żmijogłowce obejmuje 1 rodzinę:

• Channidae – żmijogłowowate

Elassomatoidei

Podrząd: Elassomatoidei obejmuje 1 rodzinę:

• Elassomatidae

Gobiesocoidei

Podrząd: Gobiesocoidei – grotnikowce obejmuje 1 rodzinę:

• Gobiesocidae – grotnikowate

Gobioidei

Podrząd: Gobioidei – babkowce obejmuje 8 rodzin: według polskich nazw zwyczajowych według nazw systematycznych

• babkowate – Gobiidae
• eleotrowate – Eleotridae
• (brak nazwy) – Kraemeriidae
• (brak nazwy) – Microdesmidae
• (brak nazwy) – Odontobutidae
• (brak nazwy) – Rhyacichthyidae
• (brak nazwy) – Schindleriidae
• (brak nazwy) – Xenisthmidae

• Eleotridae – eleotrowate
• Gobiidae – babkowate
• Kraemeriidae
• Microdesmidae
• Odontobutidae
• Rhyacichthyidae
• Schindleriidae
• Xenisthmidae

Icosteoidei

Podrząd: Icosteoidei obejmuje 1 rodzinę:

• Icosteidae

Kurtoidei

Podrząd: Kurtoidei obejmuje 1 rodzinę:

• Kurtidae

Labroidei

Podrząd: Labroidei – wargaczowce obejmuje 6 rodzin: według polskich nazw zwyczajowych według nazw systematycznych

• garbikowate – Pomacentridae
• pielęgnicowate – Cichlidae
• skarusowate – Scaridae
• szumieniowate – Embiotocidae
• wargaczowate – Labridae
• (brak nazwy) – Odacidae

• Cichlidae – pielęgnicowate
• Embiotocidae – szumieniowate
• Labridae – wargaczowate
• Odacidae
• Pomacentridae – garbikowate
• Scaridae – skarusowate

Notothenioidei

Podrząd: Notothenioidei – nototeniowce obejmuje 5 rodzin: według polskich nazw zwyczajowych według nazw systematycznych

• bielankowate – Channichthyidae
• kłujkowate – Bovichthyidae
• nototeniowate – Nototheniidae
• rogownikowate – Harpagiferidae
• (brak nazwy) – Bathydraconidae

• Bathydraconidae
• Bovichthyidae – kłujkowate
• Channichthyidae – bielankowate
• Harpagiferidae – rogownikowate
• Nototheniidae – nototeniowate

Percoidei

Podrząd: Percoidei – okoniowce obejmuje 83 rodziny: według polskich nazw zwyczajowych według nazw systematycznych

• apogonowate – Apogonidae
• badisowate – Badidae
• barwenowate – Mullidae
• bassowate – Centrarchidae
• bramowate – Bramidae
• cesjowate – Caesionidae
• chetonikowate – Chaetodontidae
• diademkowate – Pseudochromidae
• koryfenowate – Coryphaenidae
• kraśniakowate – Emmelichthyidae
• kulbinowate – Sciaenidae
• latarnikowate – Priacanthidae
• letrowate – Lethrinidae
• lucjanowate – Lutjanidae
• luszczowate – Haemulidae
• monodaktylowate – Monodactylidae
• moronowate – Moronidae
• mydliczkowate – Leiognathidae
• nitecznikowate – Nemipteridae
• okoniowate – Percidae
• ostrobokowate – Carangidae
• podnawkowate – Echeneidae
• pomakantowate – Pomacanthidae
• prażmowate – Sparidae
• przezroczkowate – Chandidae
• rachicowate – Rachycentridae
• skalnikowate – Percichthyidae
• strzelczykowate – Toxotidae
• strzępielowate – Serranidae
• sylagusowate – Sillaginidae
• wiciakowate – Polynemidae
• wielocierniowate – Nandidae
• zmiataczowate – Pempheridae
• żagiewkowate – Cirrhitidae
• (brak nazwy) – Acropomatidae
• (brak nazwy) – Aplodactylidae
• (brak nazwy) – Arripidae
• (brak nazwy) – Banjosidae
• (brak nazwy) – Bathyclupeidae
• (brak nazwy) – Callanthiidae
• (brak nazwy) – Caristiidae
• śródkolcowate – Centracanthidae
• (brak nazwy) – Centrogeniidae
• (brak nazwy) – Centropomidae
• (brak nazwy) – Cepolidae
• (brak nazwy) – Cheilodactylidae
• (brak nazwy) – Chironemidae
• (brak nazwy) – Datnioididae
• (brak nazwy) – Dichistiidae
• (brak nazwy) – Dinolestidae
• (brak nazwy) – Dinopercidae
• (brak nazwy) – Drepaneidae^[4]
• (brak nazwy) – Enoplosidae
• (brak nazwy) – Epigonidae
• (brak nazwy) – Gadopsidae
• (brak nazwy) – Gerreidae
• (brak nazwy) – Glaucosomatidae
• (brak nazwy) – Grammatidae
• (brak nazwy) – Howellidae
• (brak nazwy) – Inermiidae
• (brak nazwy) – Kuhliidae
• (brak nazwy) – Kyphosidae
• (brak nazwy) – Lactariidae
• (brak nazwy) – Lateolabracidae
• (brak nazwy) – Latidae
• (brak nazwy) – Latridae
• (brak nazwy) – Leptobramidae
• (brak nazwy) – Lobotidae
• (brak nazwy) – Malacanthidae
• (brak nazwy) – Menidae
• (brak nazwy) – Nematistiidae
• (brak nazwy) – Notograptidae
• (brak nazwy) – Opistognathidae
• (brak nazwy) – Oplegnathidae
• (brak nazwy) – Ostracoberycidae
• (brak nazwy) – Pentacerotidae
• (brak nazwy) – Plesiopidae
• (brak nazwy) – Polycentridae
• (brak nazwy) – Polyprionidae
• (brak nazwy) – Pomatomidae
• (brak nazwy) – Scombropidae
• (brak nazwy) – Symphysanodontidae
• (brak nazwy) – Terapontidae

• Acropomatidae
• Aplodactylidae
• Apogonidae – apogonowate
• Arripidae
• Badidae – badisowate
• Banjosidae
• Bathyclupeidae
• Bramidae – bramowate
• Caesionidae – cesjowate
• Callanthiidae
• Carangidae – ostrobokowate
• Caristiidae
• Centracanthidae
• Centrarchidae – bassowate
• Centrogeniidae
• Centropomidae
• Cepolidae
• Chaetodontidae – chetonikowate
• Chandidae – przezroczkowate
• Cheilodactylidae
• Chironemidae
• Cirrhitidae- żagiewkowate
• Coryphaenidae – koryfenowate
• Datnioididae
• Dichistiidae
• Dinolestidae
• Dinopercidae
• Drepanidae^[4]
• Echeneidae – podnawkowate
• Emmelichthyidae – kraśniakowate
• Enoplosidae
• Epigonidae
• Gadopsidae
• Gerreidae
• Glaucosomatidae
• Grammatidae
• Haemulidae – luszczowate
• Howellidae
• Inermiidae
• Kuhliidae
• Kyphosidae
• Lactariidae
• Lateolabracidae
• Latidae
• Latridae
• Leiognathidae – mydliczkowate
• Leptobramidae
• Lethrinidae – letrowate
• Lobotidae
• Lutjanidae – lucjanowate
• Malacanthidae
• Menidae
• Monodactylidae – monodaktylowate
• Moronidae – moronowate
• Mullidae – barwenowate
• Nandidae – wielocierniowate
• Nematistiidae
• Nemipteridae – nitecznikowate
• Notograptidae
• Opistognathidae
• Oplegnathidae
• Ostracoberycidae
• Pempheridae – zmiataczowate
• Pentacerotidae
• Percichthyidae – skalnikowate
• Percidae – okoniowate
• Plesiopidae
• Polycentridae
• Polynemidae – wiciakowate
• Polyprionidae
• Pomacanthidae – pomakantowate
• Pomatomidae
• Priacanthidae – latarnikowate
• Pseudochromidae – diademkowate
• Rachycentridae – rachicowate
• Sciaenidae – kulbinowate
• Scombropidae
• Serranidae – strzępielowate
• Sillaginidae – sylagusowate
• Sparidae – prażmowate
• Symphysanodontidae
• Terapontidae
• [Toxotidae]] – strzelczykowate

Scombroidei

Podrząd: Scombroidei – makrelowce obejmuje 6 rodzin: według polskich nazw zwyczajowych według nazw systematycznych

• barrakudowate – Sphyraenidae
• gempylowate – Gempylidae
• makrelowate – Scombridae
• włócznikowate – Xiphiidae
• pałaszowate – Trichiuridae
• żaglicowate – Istiophoridae

• Gempylidae – gempylowate
• Istiophoridae – żaglicowate
• Scombridae – makrelowate
• Sphyraenidae – barrakudowate
• Trichiuridae – pałaszowate
• Xiphiidae – włócznikowate

Scombrolabracoidei

Podrząd: Scombrolabracoidei obejmuje 1 rodzinę:

• Scombrolabracidae

Stromateoidei

Podrząd: Stromateoidei – żuwakowce obejmuje 6 rodzin: według polskich nazw zwyczajowych według nazw systematycznych

• pasterzykowate (?) – Nomeidae
• pompilowate – Centrolophidae
• żuwakowate – Stromateidae
• (brak nazwy) – Amarsipidae
• (brak nazwy) – Ariommatidae
• (brak nazwy) – Tetragonuridae

• Amarsipidae
• Ariommatidae
• Centrolophidae – pompilowate
• Nomeidae – pasterzykowate (?)
• Stromateidae – żuwakowate
• Tetragonuridae

Trachinoidei

Podrząd: Trachinoidei – ostroszowce obejmuje 13 rodzin: według polskich nazw zwyczajowych według nazw systematycznych

• dobijakowate – Ammodytidae
• ostroszowate – Trachinidae
• paszczękowate – Chiasmodontidae
• skaberowate – Uranoscopidae
• wargowłosowate – Trichodontidae
• (brak nazwy) – Champsodontidae
• (brak nazwy) – Cheimarrhichthyidae
• (brak nazwy) – Creediidae
• (brak nazwy) – Leptoscopidae
• (brak nazwy) – Percophidae
• (brak nazwy) – Pholidichthyidae
• (brak nazwy) – Pinguipedidae
• (brak nazwy) – Trichonotidae

• Ammodytidae – dobijakowate
• Champsodontidae
• Cheimarrhichthyidae
• Chiasmodontidae – paszczękowate
• Creediidae
• Leptoscopidae
• Percophidae
• Pholidichthyidae
• Pinguipedidae
• Trachinidae – ostroszowate
• Trichodontidae – wargowłosowate
• Trichonotidae
• Uranoscopidae – skaberowate

Zoarcoidei

Podrząd: Zoarcoidei – węgorzycowce obejmuje 9 rodzin: według polskich nazw zwyczajowych według nazw systematycznych

• ostropłetwcowate – Pholidae
• stychejkowate – Stichaeidae
• węgorzycowate – Zoarcidae
• zębaczowate – Anarhichadidae
• (brak nazwy) – Bathymasteridae
• (brak nazwy) – Cryptacanthodidae
• (brak nazwy) – Ptilichthyidae
• (brak nazwy) – Scytalinidae
• (brak nazwy) – Zaproridae

• Anarhichadidae – zębaczowate
• Bathymasteridae
• Cryptacanthodidae
• Pholidae – ostropłetwcowate
• Ptilichthyidae
• Scytalinidae
• Stichaeidae – stychejkowate
• Zaproridae
• Zoarcidae – węgorzycowate

Różnice

Ammodytoidei

Podrząd: Ammodytoidei – dobijakowce obejmował 1 rodzinę:

• Ammodytidae – dobijakowate

obecnie zaliczaną do podrzędu ostroszowców (Trachinoidei).

Luciocephaloidei

Podrząd: Luciocephaloidei – szczupakogłowcowce obejmował 1 rodzinę:

• Luciocephalidae – szczupakogłowcowate

obecnie zaliczaną w randze podrodziny Luciocephalinae do rodziny guramiowatych (Osphronemidae) z podrzędu błędnikowców (Anabantoidei).

Mastacembeloidei

Podrząd: Mastacembeloidei – długonosowce – obejmował 2 rodziny:

• Chaudhuriidae
• Mastacembelidae – długonosowate

obecnie zaliczane do rzędu szczelinokształtnych (Synbranchiformes).

Mugiloidei

Podrząd: Mugiloidei – cefalowce obejmował 1 rodzinę:

• Mugilidae – cefalowate

obecnie tworzącą rząd cefalokształtnych (Mugiliformes).

Polynemoidei

Podrząd: Polynemoidei – wiciakowce obejmował 1 rodzinę:

• Polynemidae – wiciakowate

obecnie zaliczaną do podrzędu okoniowców (Percoidei).

Schindlerioidei

Podrząd: Schindlerioidei obejmował 1 rodzinę:

• Schindleriidae

obecnie zaliczaną do podrzędu babkowców (Gobioidei).

Sphyraenoidei

Podrząd: Sphyraenoidei – barrakudowce – obejmował 1 rodzinę:

• Sphyraenidae – barrakudowate

obecnie zaliczaną do podrzędu makrelowców (Scombroidei).

Przypisy

Zobacz też

• Ryby – wykaz rodzin