Tanacetum l'è 'n zèner de piànte erbàcee uriginàre de le zòne temperàde del emisfér nòrd. El zèner el töl dét de piö de 150 spéci acetàde.[1][2]
Le spéci del zèner Tanacetum i è piànte erbàcee anöàle o perèni, che vé àlte de póch ghèi a de piö de 'n méter (enfìna a en méter e mès, alméno per le spéci spontànee de l'Euròpa). Le parcc epigèe le g'ha 'n udùr aromàtich bèl fòrte.
De sòlet i è segondàrie a pàrter de 'n rizòma.
El portamènt l'è bèl drit e i gamp i è ramùs e striàcc endèla part piö àlta. I è dotàcc de rizòma endèla part ipogèa (sotatèra). De rar le spéci de chèsto zèner le g'ha portamènt prostràt. La superfìce del gamp la pöl véser con o sènsa pelacì.
Le fòie, dré al gamp le vé fò 'n maniéra alternàda. Chèle bazài le g'ha 'l gambì, chèle dré al gamp le pöl véser sèsii (sènsa gambì) o piciolàde (col gambì). La làmina l'è penatuzèta de segont ùrden (de rar de tèrs); ma gh'è apò dele spéci che g'ha la fòia a làmina 'ntréga. L'òrlo de le fòie l'è quàze sèmper capetàt o crenàt; le dò fàce de la fòia le pöl véser glàbre (pelàde) o pelùze.
La 'nfiurescènsa l'è furmàda de divèrsi capulì che vé sö 'nsìma a 'n pedezèl bèl lónch e i è reünìde endèn curìmp. La strütüra dei capulì l'è chèla sòlita de le Asteraceae : en pedezèl el té sö en invòlucro cumpunìt de divèrse squàme che fà de protesiù al resetàcol, söl qual se 'nserés du tìpi de fiùr: chèi estèrni ligulàcc de culùr biànch (enfìna a 20 - ma en sèrte spéci che n'è pròpe gne ü) e chèi intèrni tübulùs de sòlet de culùr zalt (de 60 'nfìna a 300).
I fröcc i è dei achéni a sich/dés còste sitìle e a sesiù pentagonàla, ma 'n sèrte spéci la pöl véser apò a triangolàra. Le còste le g'ha mìa cèlule mucilaginìfere (come 'nvéce sèrte óter zèner emparentàcc strècc) e le "valécole" (canài che cór per lóch 'ntra 'na còsta e l'ótra) le g'ha mìa 'l canàl rezinìfer[3]. La part apicàla l'è soncàda vià e a dintì. El papo el gh'è quàze mìa; adognimòdo, quan che 'l gh'è, l'è piümùs e a fùrma de curùna.
Chèsta l'è la lìsta de le spéci acetàde segónt el sit del giardì botànich del Missouri (Missouri Botanical Garden)[4], agiurnàda al zögn del 2014:
Tanacetum l'è 'n zèner de piànte erbàcee uriginàre de le zòne temperàde del emisfér nòrd. El zèner el töl dét de piö de 150 spéci acetàde.
