Mahua

ଓଡ଼ିଶା ଜଙ୍ଗଲର ମହୁଲ ଫୁଲ

ମହୁଲର ଅନ୍ୟ ଏକ ନାଁ ହେଉଛି ମହୁଆ । ଉଦ୍ଭିଦ ବିଜ୍ଞାନରେ ମହୁଲକୁ ମଧୁକାଲୋଙ୍ଗିଫୋଲିଆ କୁହାଯାଇଥାଏ l ^[୧] ଓଡ଼ିଶା, ଝାରଖଣ୍ଡ, ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶ, ବିହାର, କେରଳ ଓ ଗୁଜରାଟ ରାଜ୍ୟର ଜଙ୍ଗଲରେ ମହୁଲଗଛ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥାଏ ।^[୨] ମହୁଲ ଗଛ ତିନିବର୍ଷର ହେଲେ ଫୁଲ ଫୁଟି ଥାଏ ଓ ଦଶବର୍ଷ ହେଲେ ଡାଳରେ ଫଳ ଦେଖା ଯାଏ l ମହୁଲ ଗଛଟିଏ ପ୍ରାୟ ୧୦୦ରୁ ୧୫୦ ବର୍ଷ ବଞ୍ଚିଥାଏ l ଗୋଟିଏ ବଡଗଛରୁ ୭୦ରୁ୭୫ କି.ଗ୍ରା ଯାଏ ଫଳ ମିଳିଥାଏ l ଫୁଲ ଫୁଟିବା ପୂର୍ବରୁ ପ୍ରତିବର୍ଷ ଫେବ୍ରୁଆରୀ ଠାରୁ ଅପ୍ରେଲ ମଧ୍ୟରେ ପୁରୁଣା ପତ୍ର ସବୁ ଝଡ଼ିଥାଏ ଓ ଅପ୍ରେଲ-ମଇ ମାସରେ ନୂଆ ପତ୍ର ଦେଖା ଯାଇଥାଏ l ମହୁଲ ଫୁଲର ଲମ୍ବ ଦେଢ ସେଣ୍ଟିମିଟର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ହେଇଥାଏ l ଜୁନରୁ ଅଗଷ୍ଟ ମଧ୍ୟରେ ଏହାର ଫଳ ପାଚେ l ମଞ୍ଜି ଗୁଡିକ ୨-୩ ସେଣ୍ଟିମିଟର ଲମ୍ବା ଓ ମଞ୍ଜି ଗୁଡ଼ିକ ଦେଖିବାକୁ ଚେପଟା ଓ ଅଣ୍ଡାକାର l

ଅନ୍ୟନାମ

• ଉଦ୍ଭିଦ ବିଜ୍ଞାନରେ ଅନ୍ୟ ନାମ: Bassia longifolia L., B. latifolia Roxb., Madhuca indica J. F. Gmel., M. latifolia (Roxb.) J.F.Macbr., Illipe latifolia (Roxb.) F.Muell., Illipe malabrorum (Engl.)

• କିସମ :
  • M. longifolia var. latifolia (Roxb.) A.Chev. (=B. latifolia (Roxb))
  • M. longifolia var. longifolia

• ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ବିଦେଶୀ ଭାଷାରେ ନାମ :
  • ଇଁରାଜୀ: honey tree, butter tree
  • ଫ୍ରେଞ୍ଚ: illipe, arbre à beurre, bassie, madhuca
  • ଭାରତ: ମୋହା, ମୋହୁଆ, ମଧୁକା, ଇଲୁପ୍ପାଇ, କୁଲିଙ୍ଗମ, ମଡୁରଗମ, ମାଭାଗାମ, ନଟ୍ଟିଲୁପାଇ, ଟିଟିନାମ, ମହୱା, ମହୁଆ, ମୋଆ, ମୋଆରା
  • ଶ୍ରୀଲଙ୍କା: mi, illuppai, kulilgam, maduragam, mavagam, nattiluppai, tittinam

• ଅନ୍ୟ ଭାରତୀୟ ଭାଷାରେ ନାମ ମହୁଆ and ମୋହୱା ହିନ୍ଦୀଭାଷାଭାଷୀ ଅଞ୍ଚଳରେ, ମହୱା, ମହୁଲ ଓ ମଉଲ ବଙ୍ଗାଳୀଭାଷାରେ, ମହୱା ଓ ମୋହୱରୋ ମହାରାଷ୍ଟ୍ରରେ, ମହୁଦା ଗୁଜରାଟରେ, ଇପ୍ପା (ఇప్ప) ଆନ୍ଧ୍ର ପ୍ରଦେଶରେ, ଇପ୍ପେ ବା ହିପ୍ପେ କର୍ଣ୍ଣାଟକରେ (କନ୍ନଡ଼), ଇଲ୍ଲୁପେଇ ବା இலுப்பை ତାମିଲରେ, ପୂନମ ଓ ଇଲୁପା କେରଳରେ (ମାଲାୟାଲାମ) ଓ ମହୁଲ, ମୋହା ତଥା ମୋଡଗୀ ଓଡ଼ିଶାରେ (ଓଡ଼ିଆ).^[୨]

ବ୍ୟବହାର

ମହୁଲରୁ ବିଭିନ୍ନ ଉପାୟରେ ମହୁଲି ପ୍ରସ୍ତୁତି କରାଯାଏ l ^[୩] କେତେକ ଅଞ୍ଚଳରେ ମହୁଲକୁ ରାନ୍ଧିଖିଆ ଯାଏ l ମହୁଲ ଫଳର ମଞ୍ଜିରୁ ତେଲ ବାହାର କରାଯାଇ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଥାଏ l

ଆହୁରି ଦେଖନ୍ତୁ

ଔଷଧୀୟ ଗଛଲତାମାନଙ୍କର ତାଲିକା

ଆଧାର