El xampiñón común, xampiñón de París o portobello (cuando algamó'l maduror) —que'l so nome científicu ye Agaricus bisporus—[1] ye una especie de fungu basidiomiceto de la familia Agaricales nativu d'Europa y América del norte, cultiváu estensamente pal so usu en gastronomía. Ye la especie de fungu comestible más comúnmente usada pa la cocina.
A. bisporus tien un sombreru arrondáu y llixeramente apandáu na parte cimera. Mientres la so crecedera esti sombreru ta xuníu al pie por un aniellu simple, ye dicir vueltu namái escontra la base. Escontra'l final del so desarrollu ábrese, esponiendo les laminuques típiques de les agaricáceas. Estes laminuques nun tán suxetes al pie, y camuden gradualmente d'un color rosado a pardu escuru. El sombreru puede algamar los 18 cm de diámetru, y el pie hasta 8 cm de llargu y 3 cm de diámetru.
La traza distintiva de A. bisporus ye microscópicu: los sos espores (que miden de 5-5-8-5 µm por 4-6.5 µm, de forma elíptica, preséntense dos por cada basidio, en llugar de cuatro comos ye habitual n'otros Agaricus.
La variedá cultivada más frecuentemente, A. bisporus var hortensis, ye de color blancu en tola so superficie; la carne presenta dellos matices rosados. Esta variedá, orixinaria de Pennsylvania —onde un granxeru llograr por aciu una mutación al azar— movió virtualmente del mercáu, por cuenta del so meyor adapción al caltenimientu, a la orixinal A. bisporus var brunnescens. Dependiendo del puntu de maduración col que se comercializa, esta postrera vender sol nome de portobello —más grande y desenvueltu— o crimini —n'etapa xuvenil—; suelen presentar un mayor tamañu que'l mutante blancu, y col so sombreru ye más anchu y esplanáu, destinándose sobremanera al consumu inmediatu.
A mediaos del sieglu XVIII, cuando un productor de melón cerca de París zarapicó por fuercia con un descubrimientu bien importante. Virtió agua utilizada pa llavar les cogordes monteses, sobre delles arrayadures de compost gastáu del cultivu de melones. Un pocu más tarde, munches cogordes brotaron nesti llugar. Esta nueva cogorda ganó rápido'l nome del xampiñón de París».
Como otres especies del xéneru, A. bisporus ye saprofita. Presentar en ramilletes o matos apertaos, lo que fai que la producción por metro cuadráu seya elevada. Cultivar polo xeneral sobre compost al que se inocula el miceliu, de normal usando granos de trigu estériles recubiertos d'hifes del fungu. El xampiñón ye el fungu más cultiváu del Mundu y, n'España, la llocalidá de Pradejón (La Rioxa) ye la so primer productora a nivel nacional.
El xampiñón común tien un sabor neutro y delicao, con un arume llixeramente nogado nos exemplares más maduros. Ye popular en gastronomía y d'escasu rendimientu calóricu, conteniendo alredor de 20 kcal cada 100 gramos. Ye relativamente ricu en fibra alimentaria, según en vitamina B6, vitamina C, vitamina D, potasiu y niacina. Ye utilizáu na ellaboración de pizces al estilu estauxunidense.
El basónimu de A. bisporus ye Psalliota hortensis f. bispora J.Y. Lange, 1926. Son tamién sinónimos los siguientes nomes científicos:[1]
.El xampiñón común, xampiñón de París o portobello (cuando algamó'l maduror) —que'l so nome científicu ye Agaricus bisporus— ye una especie de fungu basidiomiceto de la familia Agaricales nativu d'Europa y América del norte, cultiváu estensamente pal so usu en gastronomía. Ye la especie de fungu comestible más comúnmente usada pa la cocina.
