Widliczka ostrozębna (Selaginella selaginoides) – gatunek należący do rodziny widliczkowatych. Jest jednym z ok. 700 gatunków z rodzaju widliczka i zarazem jedynym współczesnym przedstawicielem tego rodzaju we florze polskiej. W Polsce występuje wyłącznie w wyższych partiach Sudetów (Góry Izerskie i Karkonosze) i Karpat Zachodnich, gdzie jest gatunkiem dość częstym.
Morfologia
- Pokrój
- Drobna roślina o wysokości 5–10 cm tworząca niewielkie, gęste darnie.
- Pędy
- Promieniste, rozgałęzione i zróżnicowane na pędy czołgające się, oraz pędy wzniesione.
- Liście
- Skrętoległe, lancetowate, ostro zakończone. Mają długość 3–4 mm i szerokość 0,6–0,8 mm, jeden nerw środkowy, a na brzusznej stronie drobny języczek. Charakterystyczną cechą taksonomiczną jest występowanie na brzegach liści ząbków.
- Kłos zarodnionośny
- Słabo wyróżniający się, znajduje się na szczycie pędów wzniesionych. Liście zarodniowe są dłuższe od liści płonnych, mają żółtozieloną barwę i są mocniej ząbkowane. Zarodnie wyrastają w kątach liści. Zarodnie dolne zawierające 4 makrospory są większe i mają bladożółty kolor. Zarodnie górne z licznymi mikrosporangiami są mniejsze, ciemnobrązowe i mają nerkowaty kształt.
- Przedrośle
- Bardzo silnie zredukowane i zróżnicowane na męskie z plemniami i żeńskie z rodniami.
Biologia i ekologia
- Rozwój
-
Bylina. Zarodniki dojrzewają od lipca do sierpnia.
- Siedlisko
- Trawiaste półki skalne, upłazy, brzegi potoków. W górach występuje po piętro alpejskie.
- Fitosocjologia
-
Gatunek charakterystyczny dla zespołu Festuca versicoloris-Seslerietum.
Zagrożenie i ochrona
W Polsce gatunek jest objęty od 2014 roku częściową ochroną gatunkową[1]. Zakazy dotyczą także gospodarki rolnej, leśnej i rybackiej. W latach 2004–2014 podlegał ochronie ścisłej[2]. Generalnie nie jest zagrożony. Duża część jego stanowisk znajduje się w parkach narodowych: babiogórskim, karkonoskim, pienińskim i tatrzańskim.
Przypisy
Bibliografia
- Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
- Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
- Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2006. ISBN 978-83-7073-444-2.
