dcsimg

Brzegowce ( Polish )

provided by wikipedia POL
 src= Na tę stronę wskazuje przekierowanie z „syreny”. Zobacz też: inne znaczenia. Commons Multimedia w Wikimedia Commons Wikisłownik Hasło w Wikisłowniku

Brzegowce[1], syreny[2], nozdrzaki[3] (Sirenia) – rząd dużych łożyskowców prowadzących wyłącznie wodny tryb życia. Brzegowce zajmują szczególne miejsce w ekosystemie, ponieważ są jedynymi roślinożernymi ssakami wodnymi. Podobnie jak słoniowate, góralkowce i rurkozębne wywodzą się od ssaków prakopytnych. Nie jest znana przyczyna zajęcia przez nie środowiska odmiennego niż u większości innych ssaków.

Dawniej nazwa „brzegowce” przypisana była do rodziny Trichechidae nazywanej dziś manatowate[4].

Morfologia

Brzegowce mają ciało o wrzecionowatym kształcie, przednie kończyny przekształcone w płetwy, a tylne zredukowane. Głowa jest słabo wyodrębniona, brak płetwy grzbietowej i małżowin usznych. Kształt płetwy ogonowej oraz budowa czaszki są cechami charakterystycznymi dla przedstawicieli rodzin. Na wargach występują liczne włosy czuciowe (zatokowe). Kości syren są masywne i ciężkie. U diugoniowatych występuje typowa dla większości ssaków liczba 7 kręgów szyjnych, natomiast manatowate mają ich tylko 6. Mózg niewielki, o gładkich półkulach. Dobrze rozwinięte ośrodki węchowe i narząd węchu. Narząd Jacobsona nie występuje.

Tempo rozrodu brzegowców jest stosunkowo wolne. Samica rodzi jedno młode, które karmi mlekiem i wychowuje przez dwa lata. Dopiero po tym okresie przystępuje do kolejnego rozrodu.

Brzegowce żyją wyłącznie w wodzie, nie potrafią poruszać się na lądzie. Są poławiane przez ludzi dla mięsa. Obecnie uznawane są za zagrożone wyginięciem, zostały objęte ochroną.

Ewolucja

 src= Osobny artykuł: Ewolucja brzegowców.

Brzegowce zamieszkujące Stary Świat dotarły w eocenie lub oligocenie do Ameryki Południowej, która była w owym czasie kontynentem odizolowanym. Najstarsze znane manaty znane są ze środkowego miocenu. Pierwsze eoceńskie diugonie żywiły się trawą morską porastającą płycizny Morza Tetydy i innych ciepłych mórz trzeciorzędu. Dzisiejsze brzegowce to zwierzęta wyłącznie tropikalne, zasiedlające rzeki i estuaria. Obecnie rodzina manatów obejmuje zaledwie trzy gatunki, zaś rodzina diugoni tylko jeden. Drugim, który jednakże dotrwał jedynie do końca XVIII wieku, była syrena morska, która wyginęła w 27 lat po jej odkryciu.

Systematyka

Spośród przedstawicieli rzędu brzegowce, obecnie żyją osobniki reprezentujące dwa rodzaje (a w nich cztery gatunki)[5]:

Sirenia

Prorastomus




Protosiren




Trichechidae

Ribodon



Trichechus




Potamosiren



Dugongidae

Dugonginae



Hydrodamalinae




Halitheriinae







Zobacz też

Przypisy

  1. Systematyka i nazwy polskie za: Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 24. ISBN 978-83-88147-15-9.
  2. syreny w Encyklopedii PWN. PWN. [dostęp 2015-08-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-08-04)].
  3. Encyklopedia Gutenberga. [dostęp 2013-03-04].
  4. manaty w Encyklopedii PWN. PWN. [dostęp 2015-08-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-08-04)].
  5. Annalisa Berta, James L. Sumich, Kit M. Kovacs, Pieter Arend Folkens, Peter J. Adam: Marine Mammals: Evolutionary Biology. Academic Press, 2006, s. 547. ISBN 0-12-088552-2. (ang.)

Bibliografia

  • Kazimierz Kowalski: Ssaki, zarys teriologii. Warszawa: PWN, 1971.
  • Mały słownik zoologiczny: ssaki. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1978.
  • Zwierzęta : encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 166 i 167. ISBN 83-01-14344-4.
p d e
Systematyka ssaków (Mammalia) Królestwo: zwierzęta • Typ: strunowce • Podtyp: kręgowce • Gromada: ssakissaki wyższe (Eutheria)
lub
łożyskowce (Placentalia) ssaki niższe
(Metatheria) Prassaki (Prototheria) incertae sedis
allotery • †morganukodonty • †dokodonty • †eutrykonodonty • †symetrodonty • †eupantotery • †haramiidy • †Durlstodon • †Durlstotherium
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
original
visit source
partner site
wikipedia POL

Brzegowce: Brief Summary ( Polish )

provided by wikipedia POL

Brzegowce, syreny, nozdrzaki (Sirenia) – rząd dużych łożyskowców prowadzących wyłącznie wodny tryb życia. Brzegowce zajmują szczególne miejsce w ekosystemie, ponieważ są jedynymi roślinożernymi ssakami wodnymi. Podobnie jak słoniowate, góralkowce i rurkozębne wywodzą się od ssaków prakopytnych. Nie jest znana przyczyna zajęcia przez nie środowiska odmiennego niż u większości innych ssaków.

Dawniej nazwa „brzegowce” przypisana była do rodziny Trichechidae nazywanej dziś manatowate.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
original
visit source
partner site
wikipedia POL