O koala (Phascolarctos cinereus) ye una especie de marsupial diprotodonto d'a familia Phascolarctidae endemico d'Australia. Ye un animal arboricola con habitos de baixa actividat, semellants a os d'un perezoso.
O zoonimo koala ha estato transmeso por l'anglés a quasi totas as luengas d'o mundo. O suyo orichen ye en a parola gula en luenga dharug (una d'as que encara charran os aborichens australians). Os espanyols reciben a embotada de koale en Croacia os por a suya pronunciación erronia d'a parola crovata (hvala ("gracias")
O koala aconsigue una longaria de 76 cm; o cuerpo ye robusto y ye cubierto de pelo suau de color marrón grisenca. A cabeza ye gran respective a o cuerpo y redonda, y tiene unas orellas peludas, grans y redondeadas.
A dentadura d'o koala ye adaptada a la suya alimentación herbivora, y ye semellant a la d'atros marsupials diprotodontos (canguros y wombats). Tienen esmolaus incisivos a o frent d'a suya boca ta tallar fuellas.
A formula dental d'o koala ye:Plantilla:Dentition
As extremidatz posteriors son curtas, con pietz grans dotaus de cinco didos; As extremidatz anteriors tiene cinco didos, dos d'ells opuestos a os atros tres; cada dido poseye una garra fuerte y gran. As patas traseras no tienen garras en o dido mayor, y o segundo y tercer dido son fusionados ta formar un garfio con o qual pueden extirparse as caparras, d'as qualas sufren a ormino.
As fembras que viven en estau salvache gosan vivir uns 15 anyos. Os masclos, manimenos, viven una meya de 10 anyos, ya que a ormino se danyan en as suyas barallas y normalment han de mover-se ta vivir en zonas en piors condicions. Por lo cheneral, os koalas que viven en libertat tienen menor esperanza de vida que os que koalas en cautividat (as fembras aconsiguen os 19 anyos). Especialment curta ye a vida d'os koalas que habitan en arias suburbanas u amán d'una autopista. Aquí a esperanza de vida d'un masclo se reduz dica totz dos u tres anyos.
O koala ye adaptau a la vida arborícola, y se troba en os selvas de eucaliptos d'o este de Australia, que constituyen o suyo solo hábitat, asinas como a suya sola fuent d'alimento. Os koalas que habitan en climas menos calidos son cheneralment mas grans y tienen o pelache mas oscuro y espeso que aquells que viven en climas mas calidos.
Manimenos istas adaptacions chenerals, i hai tamién excepcions. En a fertil Victoria, un masclo adulto puede pesar dica 14 kg, y una fembra dica 11 kg. O peso meyo d'istos animals ye mas baixo: 12 kg en os masclos y 8 kg en as fembras. Os koalas d'a seca Queensland son cheneralment mas chicotz, con un peso meyo en os masclos de 8 kg, y en as fembras, de 6 kg.
Os masclos se distinguen d'as fembras por a bolsa testicular, asinas como por a glandula que tienen en o peito, y que desprende olor. As fembras, a la suya vegada, s'identifican por a bolsa u marsupio. A bolsa ye como a d'o wombat (unatro marsupial australiano) y, a o contrario que en os canguros, a obridura d'a bolsa se troba en a parte inferior d'ista. Os masclos adultos pueden estar dica un 50% mas grans que as fembras adultas, y, amás de tener a curvatura d'o naso mas pronunciada, a forma d'a suya cabeza ye bella cosa diferent a la d'as fembras.
A fembra pare una sola cría de 5,5 g de peso, que se desplazará dica a bolsa marsupial d'a mai brenca mas naixer, y remanirá en ista entre seis meses, alimentando-se de leit; dimpués d'iste periodo de lactancia, y como paso previo a l'alimentación vechetariana propia de l'adulto, o choven koala s'alimenta d'una especie de papilla semidicherida que a mai produz por l'ano. Iste fenomeno pareixe que explica a posición d'a bolsa marsupial en o koala, a quala ye ubierta enta zaga, pus d'iste modo facilita l'acceso d'a cría a l'alimento materno. Ista tamién ye una tecnica ta privar que o choven Koala muera, ya que carece d'as bacterias en a suya estamago que le aduyan a neutralizar a toxicidad d'a fuella d'o eucalipto.
As poblacions de koalas solament pueden extender-se si se troban en o habitat adequau. Este incluyiría os árbols preferius por os koalas (prencipalment eucaliptos, pero tamién atros), que han de creixer asociaus en cierto modo sobre un goso adequau, amás de prous precipitacions. Amás, ha d'haber-ie atros koalas vivindo en as proximidatz.
Un habitat con espacio limitau tiene, obviament, una capacidat limitada. Isto quiere decir que muit pocos koalas pueden vivir en istas condicions. Si una zona se reduz, se fa trozos u se destruye en a suya totalidat, disminuye o numero de koalas que viven allí. A capacidat d'un habitat depende d'a consistencia d'os arbols, a densidat de l'arbolera, as plevias, o clima, o terreno, as formas d'o paisache y a grandaria.
O koala (Phascolarctos cinereus) ye una especie de marsupial diprotodonto d'a familia Phascolarctidae endemico d'Australia. Ye un animal arboricola con habitos de baixa actividat, semellants a os d'un perezoso.
