A dos xenartros[1] (Xenarthra) é unha superorde de mamíferos placentarios, presentes no día de hoxe unicamente en América.
A orixe da superorde remóntanse ao inicio do terciario, hai aproximadamente 60 millóns de anos, pouco despois do mesozoico, en continente suramericano. A presenza destes animais en América do Norte explícase polo grande intercambio americano que ocorreu ao final do terciario.[2]
A superorde dos xenartros comprende os osos formigueiros (familias dos Cyclopedidae e os Myrmecophagidae), os preguiceiros (familias dos Bradypodidae e os Megalonychidae) e os armadillos (familia dos Dasypodidae).
No século XIX as familias anteriormente mencionadas formaban, xunto cos pangolíns (familia dos Manidae) e o porco formigueiro (familia dos Orycteropodidae), a orde dos desdentados (que non é que non tiveran dentes, senón que non tiñan incisivos superiores nin molares, ou tiñan estes últimos moi pouco desenvolvidos).[3]
A homoxeneidade deste grupo suscitou un debate xa na segunda metade do século XIX e, en 1872, Thomas Huxley desprazou aos pangolíns e os oricteropos a unha orde separada. Pouco despois, en 1889, Edward Cope propuxo o termo Xenarthra para reagrupar os desdentados suramericanos.
Este clado foi confirmado por análises moleculares como polifilético e, en consecuencia, os desdentados foron divididos, para reflectir a súa verdadeira filoxenia, nas ordes dos Pilosa (pilosos), que engloba aos osos formigueiros e os preguiceiros, e o dos Cingulata (cingulados), que comprende os armadillos.[4][5]
O nome científico Xenarthra esta formado polos elementos do latín científico xen(o)-, calco do grego antigo ξενο-, derivado de ξένος xénos, "estranxeiro", "estraño", e -arthra, forma plural neutra derivada do grego antigo ἄρθρον árthron, "articulación".[6] Literalmente, "os de estrañas articulacións", aludindo ás súas articulacións intervertabrais, que son diferentes das dos outros mamíferos euterios.
A superode dos xenartros divídese, como quedou dito, en dúas ordes: a dos cingulados (Cingulata), que inclúe os armadillos, e a dos pilosos (Pilosa), que comprende aos vermilingües (Vermilingua) e os folívoros (Folivora).[7]
Superorde Xenarthra Cope, 1889, segundo o NCBI:[8]
Segundo Tree of Life, as relacións filoxenéticas dos grupos actuais de xenartros son as seguintes:[9]
Xenarthra Pilosa FolivoraA dos xenartros (Xenarthra) é unha superorde de mamíferos placentarios, presentes no día de hoxe unicamente en América.
A orixe da superorde remóntanse ao inicio do terciario, hai aproximadamente 60 millóns de anos, pouco despois do mesozoico, en continente suramericano. A presenza destes animais en América do Norte explícase polo grande intercambio americano que ocorreu ao final do terciario.
A superorde dos xenartros comprende os osos formigueiros (familias dos Cyclopedidae e os Myrmecophagidae), os preguiceiros (familias dos Bradypodidae e os Megalonychidae) e os armadillos (familia dos Dasypodidae).
