Para a árbore tamén chamada nespereira nativa de Europa ver o artigo: Nespereira europea.
A nespereira do Xapón ou simplemente nespereira (Eriobotrya japonica), é unha árbore froiteira pertencente á familia das rosáceas, nativa do centro da China (Chongqing e provincia de Hubei ).[1] Pensouse nun principio que estaba moi emparentada co xénero Mespilus, e por iso en Galicia se lle coñece co nome de nespereira, que veu, aos poucos, a substituír o cultivo e mesmo o nome da auténtica nespereira autóctona, a nespereira europea. En inglés tamén lle chaman ameixa do Xapón.[2] e na China coñécese coma "pipa" (枇杷). Foi introducido no Xapón onde se naturalizou e leva cultivándose máis de 1000 anos. Tamén se naturalizou na India, na Conca mediterránea, no Paquistán e moitas outras áreas. Menciónase a miúdo na antiga literatura chinesa, por exemplo, nos poemas de Li Bai e na literatura portuguesa é coñecida dende a época de colonización. Probabelmente chegou dende o norte de Portugal a Galicia, onde hoxe é unha especie común nos pomares, especialmente nas Rías Baixas.
Eriobotrya japonica foi descrita por (Thunb.) Lindl. e publicado en Transactions of the Linnean Society of London 13(1): 102, no ano 1821.[3]
O nome común chinés que tomou o inglés loquat deriva de lou4 gwat1, a pronuncia en cantonés do seu vello nome chinés clásico (芦橘, 蘆橘, literalmente "cana laranxa"). En chinés moderno, é máis comunmente coñecido coma pipa(枇杷, pípá), pola súa semellanza na forma ao instrumento musical chinés pipa (琵琶). E así, en xaponés é biwa, polo correspondente instrumento musical, a biwa.
En galego o froito chámase néspera, igualmente que en portugués: nêspera ou magnório; níspero en castelán, nespola en italiano, naspla en maltés, naspolya en húngaro, nespra en catalán, nèfle du Japon ou bibasse en francés; sheseq en hebreo, askidinya, akkidinya, igadinya ou bashmala en árabe, akkadeneh ou akka dhuniya en libanés, zger ou nor ashkhar en arménico, mushmala en xeorxiano, mousmoula ou mespilia en grego, musmula, yeni dunya, yedi dunya, ou Malta erigi en turco. Tanto en arménico coma en turco literalmente significa "novo mundo."
É un arbustoou arboriña perennifolia, cunha copa arredondada, toro corto e casca cinsenta e fendada. Pode acandar unha altura de 5 a 10 m, mais frecuentemente é moito máis baixo, arredor dos 3 ou 4 m.
As follas, de 10 a 25 cm de lonxitude, curtamente pecioladas e coas marxes aserradas, son simples, de forma oblonga elípticas co ápice acuminado e nerviación prominente; dispóñense de forma alterna ao longo do talo. Textura coriácea e de cor verde escura na face superior, mentres que cubertas cunha mesta pubescencia aveludada na face inferior, pubescencia que tamén se presentan a face das follas novas.
A diferenza das demais árbores froiteiras, esta especie florece no outono ou a comezos do inverno, e os froitos maduran a finais do inverno ou comezos da primavera.
As flores, de 2 cm de diámetro, son brancas, con 5 pétalos, en panículas de tres a dez flores. Pedúnculos tomentosos e cáliz que persiste no froito.
Os froitos, as nésperas, son tipo pomo, xeralmente agrupados en gran número, ovais, arredondados ou en forma de pero, de 3 a 5 cm de lonxitude. Presentan unha cutícula lisa ou pilosa, amarela ou alaranxada, ás vecesencarnada. A polpa é suculenta; aceda, doce ou subaceda, dependendo da cultivar; branca, amarela ou laranxa. Cada froito contén cinco óvulos, dos cales de tres a cinco maduran dando grandes sementes pardas. A pel, malia ser dura, pódese deluvar de xeito doado cando a froita está ben madura.
A froita é comparábel á mazá en moitos aspectos, con altos contidos de azucre, ácido e pectina. Consómese fresca, e mesturada con outras froitas en ensaladas ou copas frutais. A froita lixeiramente inmatura, firme, é mellor para facer tortas e pudins. Tamén se elaboran xeleas, doces e almibres ou caldos de azucre. Pódese empregar tamén para facer viño.
Un tipo de xarope de néspera úsase na medicina chinesa para temperar a gorxa. Combinado con outros ingredientes e coñecido coma 枇杷膏 (nin jiom pei pa koa: pípágāo, pasta de néspera), actúa coma demulcente e expectorante, tamén é beneficiosa para o aparello dixestivo e o sistema respiratorio.
Como outras plantas emparentadas, as sementes e follas novas son tóxicas, polo seu pequeno contido de glicócidos cianoxenéticos liberadores de cianuro cando son dixeridas, aínda que a súa baixa concentración e amargor normalmente preveñen a inxesta accidental.
Dende a década de 2000 achouse no extracto das follas un principio activo que estimula o crecemento do folículo piloso, polo que se utiliza en locións antialopecia rexeneradoras e para o crecemento do cabelo.[5][6][7][8]
En pesquisas obtidas en laboratorio dos callus a partir das follas, achouse unha substancia triterpénica capaz de inhibir o desenvolvemento das células cancerosas da pel en ratos de investigación.[9][10]
É unha árbore doada de cultivar, e frecuente coma árbore ornamental; foi plantada na California dende a década de 1870 e no clima húmido do suleste de Texas (Houston), así como en todo Israel. En México é moi común. En Galicia abunda nos xardíns e pomares das Rías baixas. A textura da súa follaxe dá un toque tropical aos xardíns, contrastando ben con moitas outras plantas. A súa grande vantaxe é a sombra permanente.
A multiplicación faise por sementes, porén algunhas variedades o proceso lévase a cabo por enxerto do tipo chamado enxerto en T. É unha especie moi adaptábel, tolerando ben o frío, a seca e diversos tipos de substrato. A utilización dos froitos desta árbore para fins comerciais require fertilización e acernaduras periódicas.
Xapón lidera a produción, seguido por Israel e o Brasil. Nas Bermudas, é unha froita moi popular, normalmente dispoñíbel de febreiro até abril, e comunmente consumida coma marmelada. Tamén en Turquía, Siria, Líbano, Grecia, Xeorxia, Armenia, sur de Italia, Malta, Portugal, España, sur de Francia, Nova Zelandia, norte de África, Uruguai, Chile e Arxentina.[11]
Para a árbore tamén chamada nespereira nativa de Europa ver o artigo: Nespereira europea.
A nespereira do Xapón ou simplemente nespereira (Eriobotrya japonica), é unha árbore froiteira pertencente á familia das rosáceas, nativa do centro da China (Chongqing e provincia de Hubei ). Pensouse nun principio que estaba moi emparentada co xénero Mespilus, e por iso en Galicia se lle coñece co nome de nespereira, que veu, aos poucos, a substituír o cultivo e mesmo o nome da auténtica nespereira autóctona, a nespereira europea. En inglés tamén lle chaman ameixa do Xapón. e na China coñécese coma "pipa" (枇杷). Foi introducido no Xapón onde se naturalizou e leva cultivándose máis de 1000 anos. Tamén se naturalizou na India, na Conca mediterránea, no Paquistán e moitas outras áreas. Menciónase a miúdo na antiga literatura chinesa, por exemplo, nos poemas de Li Bai e na literatura portuguesa é coñecida dende a época de colonización. Probabelmente chegou dende o norte de Portugal a Galicia, onde hoxe é unha especie común nos pomares, especialmente nas Rías Baixas.
