Agrimony

Kwiaty

Owoce

Rzepik pospolity (Agrimonia eupatoria) – gatunek rośliny z rodziny różowatych (Rosaceae). Zasięg naturalny obejmuje kraje basenu Morza Śródziemnego, całą Europę i zachodnią Azję po region autonomiczny Sinciang w zachodnich Chinach^[2]. W całej Polsce gatunek pospolity^[3].

Morfologia

Łodyga

Łodyga zielona, lub częściej czerwonawa, walcowata, słabo rozgałęziona, pokryta długimi, prostymi lub splątanymi włoskami^[4]. Wysokość 30-100 (150) cm.

Liście^[4]

Liście złożone nieparzystopierzaście z 3 lub 6 naprzeciwległymi param listków, pomiędzy którymi występują 2 lub 3 mniejsze listki. Listki są głęboko ząbkowane lub piłkowane, ciemnozielone na górnej powierzchni, szarawe i gęsto owłosione na powierzchni dolnej.

Kwiaty^[4]

Drobne kwiaty tworzą zwężający się ku szczytowi, kłosowato groniasty kwiatostan. Są one pięciokrotne i wyrastają w kątach owłosionych przylistków. Kielichy są ciasno otoczone przez liczne szczytowe haczykowate kolce, które występują na obrzeżu owłosionego dna kwiatowego. Żółte płatki korony są wolne, łatwo opadające.

Owoce

Typu niełupki.

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit. Występuje na przydrożach, zboczach, świeżych łąkach, pastwiskach i miedzach, od nizin po pogórze. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla zespołu zbiorowisk (All.) Trifolion medii i słabo dla zespołu roślinności (Ass.) Trifolio-Agrimonietum^[5]. Kwitnie od czerwca do sierpnia, a czasami do października.

Zmienność

Tworzy mieszańce z rzepikiem wonnym (A. x wirtgenii A. et Gr.) oraz z rzepikiem szczeciniastym^[6].

Zastosowanie

Roślina lecznicza

Surowiec zielarski

Ziele rzepiku (Herba Agrimoniae) – wysuszone kwitnące szczyty pędów. Surowiec powinien zawierać nie mniej niż 2,0% garbników w przeliczeniu na pirogalol^[4]. Ziele ponadto zawiera m.in. gorycze, Olejek_eteryczny, flawonoidy i kwas salicylowy^[7].

Zbiór i suszenie

Od czerwca do sierpnia zbiera się kwitnące ziele przed zawiązaniem owoców. Ścina się je kilka centymetrów nad powierzchnią ziemi i suszy rozpostarte cienką warstwą w miejscu przewiewnym i zacienionym lub w suszarni w temperaturze do 40 °C.^{[potrzebny przypis]}

Działanie i zastosowanie

Napar z ziela (1 łyżeczkę do herbaty rozdrobnionego suszu zalać 1 szklanką wrzącej wody i parzyć pod przykryciem przez 15 – 20 minut, następnie przecedzić i w razie potrzeby pić 2-3 razy dziennie po 1/2 szklanki) to dość skuteczny środek korzystnie wpływający na procesy trawienia, pobudzający wydzielanie soków żołądkowych, ogólnie wzmacniający, przeciwkrwotoczny i hamujący krwawienia, zalecany i pomocny w kamicy nerkowej, żółciowej, w zaparciach, nietrzymaniu moczu, biegunce, marskości wątroby, zapaleniu pęcherza moczowego i reumatyzmie. Wywar z kłączy był stosowany przez medycynę ludową do leczenia gośćca i gruźlicy płuc, z miernym skutkiem.^{[potrzebny przypis]}

Roślina kosmetyczna

Napar, po rozcieńczeniu etanolem stosowany jest do oczyszczania skóry tłustej, skłonnej do trądziku, o rozszerzonych porach. Napar połączony z torfem używany jest do maseczek kosmetycznych^[8].

Przypisy

Bibliografia

1. Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8. (Charakterystyka i Zmienność)