(Pronounce: Sha Mee Or Sham Wa)

Qarapaça, köpgər (lat. Rupicapra rupicapra) ,(Artiodactyla) dəstəsindən bir məməli növü.

• Status. Sayı azdır. Növün arealı kiçilmişdir.
• Yayılması. Hazırda Azərbaycanda qarapaça Böyük Qafqazın cənub və şərq yamaclarında, İsmayıllı, İlisu və Zaqatala qoruqlarında yayılmışdır. Kiçik Qafqazda artıq bu heyvanlara təsadüf edilmir.

Yaşayış yeri. Qarapaçalar dağlıq-meşəlik heyvanı olub, dəniz səviyyəsindən 1000 m-dən 3000 m-ə qədər hündürlüyü olan meşəli, qayalı dağlarda yaşayırlar.

• Sayı. Ümumi sayı 600-800 fərd təşkil edir.
• Çoxalması. Qarapaçalar 3 yaşında cinsi yetişkənliyə çatırlar. Cütləşmə noyabrın ortalarından dekabrın əvvəllərinə qədər davam edir. Erkəklər öz ətrafına 3-7 dişi toplayır. Boğazlıq dövrü altı aya qədərdir. Aprelin axırlarından mayın sonuna qədər 1, bəzən 2 bala verirlər.
• Rəqibi, düşməni, xəstəliyi. Əsas qida rəqibləri – ev heyvanları və vəhşi dırnaqlı heyvanlardır, düşməni – vaşaq, canavar və ayıdır.
• Sayının dəyişilmə səbəbləri. Azərbaycanda qarapaçanın sayının dəyişilməsinin əsas səbəbi bilavasitə insanlar tərəfindən ovlanması və onların yaşayış yerinin yay otlaqlarına çevrilməsidir.
• Qorunması üçün zəruri tədbirlər. Növün yayıldığı əraziləri qoruq elan etmək. Bilavasitə təkcə heyvanları deyil, həm də yaşayış yerlərini mühafizə etmək, biotexniki tədbirlər keçirmək, qanunsuz ova qarşı mübarizəni gücləndirmək.

Növləri

• Rupicapra rupicapra:

• R. r. tatrica : Slovakiya ,Polşa
• R. r. balcanica : Albaniya, Bosniya və Herseqovina, Bolqarıstan, Xorvatiya, şimali Yunanıstan, Makedoniya Respublikası , Serbiya, Monteneqro və Sloveniya
• R. r. carpatica : Rumıniya
• R. r. cartusiana : Fransa
• R. r. rupicapra : Avstriya ,Fransa, Almaniya, İtaliya, İsveçrə, Slovakiya
• R. r. asiatica : Türkiyə
• R. r. caucasica: Azərbaycan, Gürcüstan, Rusiya
• R. r. ornata : İtaliya

Xarici keçidlər

• http://azerimammals.aznet.org/azerimammals/Ungulate_Az.htm
• http://www.mct.gov.az/?/az/animal/2262/163