Bukowe rostliny (Fagaceae) su swójźba semjenjowych rostlinow.
Fagus crenata
Fagus grandifolia, Bonsai
Fagus hayatae
Fagus sylvatica
Fagus sylvatica
Castanea dentata
Castanopsis cuspidata
Castanopsis sieboldii
Chrysolepsis sempervirens
Lithocarpus densiflorus
Lithocarpus edulis
Quercus alnifolia
Quercus douglasii
Quercus virginiana
Wopis
Wše bukowe rostliny su pśecej zelene abo list wótchytujuce bomy, rědko teke kerki z zelišćowym abo kóžojtym listom. Wogonkate listowe łopjena su srěnjowulke, schódne a spiralisce zarědowane.
Pśisamem wše družyny su jadnodomne kuždy za se rodne (monözisch), toś twórje na tej samskej rostlinje žeńske ale teke muske kwiśonki, zwětšego micka. Woprošenje se zwětšego pśez wětš (anemofilija) stanjo, rědko teke pśez insekty (entemofilija).
Płody
Ako płody se wórjechy twórje, kótarež pó kuždem roźe pó jadnom až pó tśoch w płodowem gjarnyšku (cupula) sejźe. Płody se wót zwěrjetow rozšyrjuju (coochorija).
Rozšyrjenje
Rostu swětadaloko wót conow trajucego mroza až subtropow, ale nic w tropach a Pódpołdnjowej Africe.
Wužywanje
Płody někotarych družyny su jědne kaž jědna kastanija a bukowicki abo se ako skótnu picu góźe, na pś. pśedewšym něga ku kjarmjenju swinjow wužywane žołźe.
Płodowe pyšnotki a list rozdźělnych družynow se pśedewšym w nazymje fryšnje ale teke wusušone ako dekoraciske material wužywaju, mjaz tym teke we floristice.
Ze škóry někotarych dubow se kork za propy, sćěnowe a špundowańske wobkłady (korkowy dub) wóttwarjujo. Druge wopśimjeju chemiske substancy, wósebnje třěski, kótarež se su pó źělach južo w prjedawšich casach medicinski abo ludowohojersce ale teke ku kóžowni kóža wužywali.
Wjele družynow dawaju gódnotne drjewo za meblowe domowe abo łoźny twaŕ abo dobre palne drjewo.
Drjewiny toś teje swójźby se cesto ako parkowe bomy wusajźuju a gas a gas teke ako bonsai wusajźuju.
Systematika
Swójźba wobstoj z 2 pódswójźbow z 7 až 12 rodami a 670 až 900 družynami. Wopśimjejo slědujuce rody:
- Podswójźba Fagoideae wobstoj z jadnego roda z něźi 10 družynami.
-
buk[1][2] (Fagus)
- (Fagus asplenifolia)
- (Fagus crenata) (syn. F. sieboldii)
- (Fagus engleriana)
-
ameriski buk (Fagus grandifolia) (syn. F. americana, F. ferruginea)
- (Fagus hayatae)
- (Fagus japonica)
- (Fagus longipetiolata)
- (Fagus lucida)
- (Fagus mexicana)
- (Fagus orientalis)
-
cerwjeny buk[3] (Fagus sylvatica)
- Podswójźba Quercoideae wobstoj z něźi sedym rodow z něźi 640 družynami.
-
kastanija[4][5] (Castanea) z něźi 10 družynami.
- Castanea crenata
- Castanea dentata
- Castanea henryi
- Castanea mollissima
- Castanea ozarkensis
- Castanea pumila
-
pšawa kastanija (Castanea sativa)
- Castanea seguinii
-
Castanopsis z něźi 130 družynami
- (Castanopsis cuspidata)
- (Castanopsis hystrix)
- (Castanopsis acuminatissima )
- (Castanopsis argentea)
- (Castanopsis carlesii)
- (Castanopsis concinna )
- (Castanopsis cuspidata)
- (Castanopsis delavayi)
- (Castanopsis diversifolia)
- (Castanopsis eyrei )
- (Castanopsis fabri)
- (Castanopsis fargesii)
- (Castanopsis indica)
- (Castanopsis inermis)
- (Castanopsis javanica)
- (Castanopsis kawakamii)
- (Castanopsis lanceifolia)
- (Castanopsis philipensis )
- (Castanopsis purpurella)
- (Castanopsis sclerophylla)
- (Castanopsis sieboldii)
- (Castanopsis tessellata)
- (Castanopsis tibetana)
- (Castanopsis tribuloides )
- (Castanopsis tungurrut)
-
Chrysolepis z 2 družynami
- (Chrysolepis chrysophylla )
- (Chrysolepis sempervirens)
-
Lithocarpus z něźi 120 družynami
- (Lithocarpus bennettii)
- (Lithocarpus blumeanus)
- (Lithocarpus brevicaudatus)
- (Lithocarpus cleistocarpus)
- (Lithocarpus collettii)
- (Lithocarpus corneus)
- (Lithocarpus costatus)
- (Lithocarpus densiflorus)
- (Lithocarpus edulis)
- (Lithocarpus fenestratus)
- (Lithocarpus glaber)
- (Lithocarpus hancei)
- (Lithocarpus henryi)
- (Lithocarpus indutus)
- (Lithocarpus konishii)
- (Lithocarpus korthalsii)
- (Lithocarpus lepidocarpus)
- (Lithocarpus lindleyanus)
- (Lithocarpus polystachyus)
- (Lithocarpus pseudomoluccus)
- (Lithocarpus pseudoreinwardtii)
- (Lithocarpus sootepensis)
- (Lithocarpus sundaicus )
- (Lithocarpus thomsonii)
- (Lithocarpus truncatus )
-
dub[6][7] (Quercus) z něźi 530 družynami
- (Quercus acrodonta)
- (Quercus acuta)
- (Quercus acutissima)
- (Quercus agrifolia)
- (Quercus alba)
- (Quercus alnifolia)
- (Quercus arizonica)
- (Quercus baloot)
- (Quercus bicolor)
- (Quercus brantii)
- (Quercus canariensis)
- (Quercus castaneifolia)
- (Quercus chenii)
- (Quercus chrysolepis)
-
hsb:burgundski dub (Quercus cerris)
-
hsb:čórlatowc (Quercus coccifera)
- (Quercus coccinea)
- (Quercus corrugata)
- (Quercus dentata)
- (Quercus douglasii)
- (Quercus dumosa)
- (Quercus durandii)
- (Quercus ellipsoidalis)
- (Quercus emoryi)
- (Quercus fabri)
- (Quercus faginea)
- (Quercus falcata)
- (Quercus fangshanensis)
- (Quercus floribunda)
- (Quercus frainetto)
- (Quercus fusiformis)
- (Quercus gambelii)
- (Quercus garryana)
- (Quercus gilva)
- (Quercus glauca)
- (Quercus grisea)
- (Quercus hartwissiana)
- (Quercus havardii)
- (Quercus hinckleyi)
- (Quercus ilex)
- (Quercus ilicifolia)
- (Quercus imbricaria)
- (Quercus infectoria)
- (Quercus insignis)
- (Quercus ithaburensis)
- (Quercus kelloggii)
- (Quercus kerrii)
- (Quercus laevis)
- (Quercus lamellosa)
- (Quercus lanata)
- (Quercus laurifolia)
- (Quercus leucotrichophora)
- (Quercus libani)
- (Quercus lineata)
- (Quercus lobata)
- (Quercus longinux)
- (Quercus lusitanica)
- (Quercus lyrata)
- (Quercus macranthera)
- (Quercus macrocarpa)
- (Quercus margarettae)
- (Quercus marilandica)
- (Quercus michauxii)
- (Quercus minima)
- (Quercus miyagii)
- (Quercus mongolica)
- (Quercus montana)
- (Quercus muehlenbergii)
- (Quercus myrtifolia)
- (Quercus nigra)
- (Quercus oxyodon)
- (Quercus pachyloma)
- (Quercus pagoda)
-
bagnowy dub (Quercus palustris)
-
hsb:čećikaty dub (Quercus petraea)
- (Quercus phellos)
- (Quercus phillyraeoides)
- (Quercus pontica)
- (Quercus prinoides)
-
hsb:mjechki dub (Quercus pubescens)
- (Quercus pumila)
- (Quercus pyrenaica)
- (Quercus rex)
-
hsb:šiškaty dub (Quercus robur)
-
cerwjeny dub (Quercus rubra)
- (Quercus salicina)
- (Quercus semecarpifolia)
- (Quercus sessilifolia)
- (Quercus serrata)
- (Quercus shumardii)
- (Quercus skinneri)
- (Quercus spinosa)
- (Quercus stellata)
- (Quercus strombocarpa)
-
korkowy dub[8] (Quercus suber)
- (Quercus texana)
- (Quercus trojana)
- (Quercus turbinella)
- (Quercus ×turneri)
- (Quercus undulata)
- (Quercus vacciniifolia)
- (Quercus variabilis)
- (Quercus velutina)
- (Quercus virginiana)
- (Quercus wislizeni)
- (Quercus wutaishanica)
-
Trigonobalanus z jadnej družynu
- (Trigonobalanus verticillata)
Nožki
-
↑ Starosta: Dolnoserbsko-nimski słownik, Niedersorbisch-deutsches Wörterbuch, Bautzen 1999, ISBN 3-7420-1096-4, bok 84
-
↑ W internetowem słowniku: Buche
-
↑ W internetowem słowniku: Rotbuche
-
↑ Starosta: Dolnoserbsko-nimski słownik, Niedersorbisch-deutsches Wörterbuch, Bautzen 1999, ISBN 3-7420-1096-4, bok 174
-
↑ W internetowem słowniku: Kastanie
-
↑ Starosta: Dolnoserbsko-nimski słownik, Niedersorbisch-deutsches Wörterbuch, Bautzen 1999, ISBN 3-7420-1096-4, bok 124
-
↑ W internetowem słowniku: Eiche
-
↑ W internetowem słowniku: Korkeiche
Žrědła
- Erhardt, Götz, Bödeker, Seybold: Zander - Handwörterbuch der Pflanzennamen. 17. Auflage; Ulmer Verlag, Stuttgart (2002). ISBN 3-8001-3573-6 (nim.)
- Haeupler, Muer: Bildatlas der Farn- und Blütenpflanzen Deutschlands. 2. Auflage; Ulmer Verlag, Stuttgart (2007). ISBN 978-3-8001-4990-2 (nim.)
-
Beschreibung der Familie (nim.)
.jpg)
