Нематодаҳо ё лӯндакирмҳо (лот. Nematoda) — синфи кирмҳо аз типи нахустковокҳо. Қариб 500 ҳазор намудашон дар тамоми дунё паҳн шудаанд. Дарозии танашон аз якчанд ҳиссаи мм то 8,5 метр мешавад.
Шакли баданашон хеле гуногун (дукшакл, ришташакл ё курашакл) аст. Танаи нематодаҳо аз берун бо кутикулаи ҳалқашакл ё суфтаи мӯякдор пӯшида шудааст. Дар зери кутикулаи эпителии якқабата гиподерма ва дар зери гиподерма бошад, мушакҳои соматӣ мавҷуд аст. Рӯдаи нематодаҳо шакли устувонаро дорад (дар баъзе намудҳояшон тахфиф шудааст). Системаи асабашон аз ҳалқаи наздигулу ва 6 танаи асаб иборат аст. Системаҳои нафасу гардиши хун надоранд. Нематодаҳо одатан ҷудоҷинса буда, фақат баъзе намудашон хунасо мебошанд. Нематодаҳои нарина аз нематодаҳои модина хурдтар мешаванд. Барои баъзе нематодаҳо диморфизми ҷинсӣ хос аст.
Дар нематодаҳои авлоди Syngamus (паразитҳои трахеяи паррандаҳо) нарина ба модина часпидааст. Дар баъзе нематодаҳои дигар бошад (масалан, Trichosomoides crassi cauda), нарина дар роҳҳои ҷинсии модина зиндагӣ мекунад. Нематодаҳо ҳайвонҳои тухмгузор, баъзан зиндазоянд. Нематодаҳои ғайрипаразит дар хушкӣ, обҳои ширину шӯр озод ҳаёт мегузаронанд. Намудҳои дар растанӣ, ҳайвонот ва одам паразитикунандаи нематодаҳо низ мавҷуданд. Ғизои нематодаҳо ғайрипаразит бактерияҳо, обсабзҳо, детрит ва ғайра мебошанд. Дар байни онҳо Нематодаҳои дарранда низ ҳастанд. Баъзе нематодаҳо ҳаёти анаэробӣ (бе оксиген) мегузаронанд. Нематодаҳои паразит боиси ба вуҷуд омадани бемориҳои вазнин (Касалиҳои нематодии растаниҳо, Нематодозҳо, Гелъминтозҳо, Трихинеллёз ва ғайра) мегарданд.
Дар Тоҷикистон дар ҳайвонҳои ширхӯр қариб 60 (трихоцефалидҳо, телязияҳо, диктиокаулҳо, онхоцеркҳо ва ғайра), аз ҷумла дар одам қариб 10 (аскаридаҳо, гиҷҷа, мӯяксарҳо, анкилостомаҳо ва ғайра), дар паррандаҳо қариб 200 (спируратҳо, филяриидҳо, оксиуратҳо ва ғайра) ва дар растаниҳо қариб 100 намуди нематодаҳои паразит ба қайд гирифта шудаанд.
Илме, ки нематодаҳоро меомӯзад, нематодология номида мешавад.
Нематодаҳо ё лӯндакирмҳо (лот. Nematoda) — синфи кирмҳо аз типи нахустковокҳо. Қариб 500 ҳазор намудашон дар тамоми дунё паҳн шудаанд. Дарозии танашон аз якчанд ҳиссаи мм то 8,5 метр мешавад.
